Στέβια! Τσίχλες με στέβια, αναψυκτικά με στέβια, συνταγές για γλυκά με στέβια! Η γλυκαντική ουσία που υποκαθιστά απόλυτα τη ζάχαρη χωρίς να μας επιβαρύνει με επιπλέον θερμίδες.
Η στέβια προέρχεται απο το φυτό Stevia Rebaudiana Bertoni, ένα μικρό θάμνο της Λατινικής Αμερικής ο οποίος πλέον καλλιεργείται σε πολλά μέρη του κόσμου, από την Κίνα μέχρι και την Θεσσαλία και τη Μακεδονία όπου αναπτύσσονται πειραματικές καλλιέργειες. Η γλυκιά γεύση των φύλλων της είναι γνωστή εδώ και αιώνες στους αυτόχθονες της Ν. Αμερικής που τη χρησιμοποιούν ως φυσικό γλυκαντικό. Για αιώνες, η φυλή Γκουαρανί της Παραγουάης χρησιμοποιούσε τη στέβια, την οποία καλούσε ka’a he’e («γλυκό βότανο») ως γλυκαντικό σε ροφήματα (verba mate) και φαρμακευτικά τσάγια ή για να θεραπεύσουν, όπως πίστευαν, την καούρα και άλλες ασθένειες.
Τα φύλλα της στέβιας περιέχουν διάφορες φυσικές γλυκαντικές ουσίες, όπως η στεβιοσίδη και η ρεμπαουδιοσίδη, που την καθιστούν 60-80 φορές γλυκύτερη από την κοινή ζάχαρη, ενώ το τελικό προϊόν της, που εξάγεται με τη μέθοδο της εκχύλισης, είναι έως και 300 φορές γλυκύτερο. Η ανάγκη για χαμηλής θερμιδικής αξίας γλυκαντικά στον δυτικό κόσμο οδήγησε σε μεγαλύτερη διερεύνηση αυτού του γλυκαντικού. 1 κουταλάκι του τσαγιού τυποποιημένο εκχύλισμα στέβιας έχει την ίδια γλυκαντική ικανότητα με περίπου 1 φλιτζάνι ζάχαρη! Ενώ όμως η ζάχαρη περιέχει υδατάνθρακες και αποδίδει 4 θερμίδες ανά γραμμάριο, η στέβια δεν περιέχει κανενός είδους θερμιδογόνο συστατικό, επομένως δεν αποδίδει καθόλου θερμίδες, σε οποιαδήποτε ποσότητα κατανάλωσης. Συνεπώς, αποτελεί μια εναλλακτική πρόταση για τα άτομα που τρώνε πολλή ζάχαρη, προσέχουν τη σιλουέτα τους ή πρέπει να ελέγχουν την πρόσληψη σακχάρων και θερμίδων, π.χ. διαβητικοί και παχύσαρκοι.
Πού μπορεί να χρησιμοποιηθεί;
Ήδη η χρήση της στέβια ως γλυκαντικού έχει εισαχθεί στην βιομηχανία αναψυκτικών, ενώ κυκλοφορεί ευρέως ως κρυσταλλικό υποκατάστατο της ζάχαρης. Στο διαδίκτυο κυκλοφορεί πληθώρα συνταγών για γλυκά με στέβια, ηδύποτα διαιτητικά τρόφιμα, τρόφιμα για διαβητικούς και ειδικά προϊόντα διατροφής. Η ικανότητα της να μην αλλοιώνεται χημικά και γευστικά σε θερμοκρασίες μέχρι 200οC αποτελεί ένα ακόμα πλεονέκτημα της σε σχέση με άλλες γλυκαντικές ουσίες οι οποίες αλλάζουν γεύση ή σύσταση σε ζεστά ροφήματα ή γλυκίσματα που πρέπει να ψηθούν.
Η στέβια στην υγεία
Πολλές ευεργετικές ικανότητες αποδίδονται στη στέβια, όπως για παράδειγμα ότι έχει αντιυπερτασική, αντιβακτηριδιακή, αντιοξειδωτική, καρδιοτονωτική, αντιγηραντική, αδυνατιστική, χωνευτική και επουλωτική για το δέρμα δράση. Πέραν όμως από την προστασία που παρέχει ως γλυκαντικό, καμμία άλλη δράση της δεν έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά και ως εκ τούτου όλα τα πιο πάνω αποτελούν αβάσιμες ιδιότητες. Παρόλα αυτά φαίνεται πως τα φύλλα του φυτού περιέχουν πέραν από τους γλυκοσίδες, πολλά μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία (χρώμιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, κάλιο, σελήνιο, ψευδάργυρο), βιταμίνες Β (κυρίως νιασίνη) και φυτοθρεπτικά όπως η χλωροφύλλη και οι φυτικές στερόλες, συστατικά τα οποία εν δυνάμει θα μπορούσαν να προσδώσουν στη στέβια κάποιες ωφέλιμες για την υγεία ιδιότητες. Τα μέχρι τώρα απολύτως σίγουρα είναι ότι, αντίθετα με τη ζάχαρη, δεν ευνοεί ούτε τη δημιουργία τερηδόνας ούτε την ανάπτυξη του μύκητα Candida Albicans.
Βοηθάει στο αδυνάτισμα;
Η στέβια είναι η μόνη φυσική γλυκαντική ουσία με μηδέν θερμίδες, μηδέν υδατάνθρακες, μηδέν γλυκαιμικό δείκτη (G.I.) και μηδέν γλυκαιμικό φορτίο (G.L.). Επομένως, όταν χρησιμοποιείται αντί της κοινής ζάχαρης ή άλλων επίσης θερμιδογόνων γλυκαντικών υλών (π.χ. φρουκτόζη, μέλι, σιρόπι αγαύης κ.ά.), περιορίζει την ενεργειακή πρόσληψη και έτσι συμβάλλει θετικά στην προσπάθεια ελέγχου των περιττών κιλών. Πρέπει, όμως, να γίνει απολύτως κατανοητό ότι η στέβια αποτελεί απλώς και μόνο βοήθημα περιορισμού των θερμίδων από πηγές σακχάρων και όχι κάποια ουσία που αδυνατίζει χωρίς να προσέχουμε γενικότερα τη διατροφή μας.
Είναι κατάλληλη για τους διαβητικούς;
Διάφορες προκαταρκτικές μελέτες έχουν δείξει ότι η στέβια μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάλλιστα από τους διαβητικούς αντί της ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών υλών, γιατί μεταβολίζεται στον οργανισμό, χωρίς να επηρεάζει ιδιαίτερα το σάκχαρο του αίματος και χωρίς να απαιτεί την παραγωγή ινσουλίνης. Εντούτοις, επειδή είναι άγνωστο το εάν βελτιώνει μακροπρόθεσμα το γλυκαιμικό έλεγχο, τα διαβητικά άτομα θα πρέπει να συμβουλεύονται οπωσδήποτε το γιατρό τους πριν αποφασίσουν να την εντάξουν συστηματικά στο καθημερινό τους διαιτολόγιο.
Είναι ασφαλής;
Γενικά, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει δώσει στη στέβια το χαρακτηρισμό GRAS («γενικά αναγνωρισμένη ως ασφαλής»), ενώ η EFSA έχει γνωμοδοτήσει δηλώνοντας ότι «δεν είναι καρκινογόνος, δεν είναι τοξική και δεν είναι επικίνδυνη για την ανθρώπινη αναπαραγωγή». Από τη στιγμή, λοιπόν, που είναι εγκεκριμένη από διεθνείς οργανισμούς, δεν υπάρχει κατά τεκμήριο λόγος να αμφισβητούμε την ασφάλειά της.
Να τη δοκιμάσω;
Αν καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, τότε η στέβια αποτελεί μια καλή εναλλακτική λύση, εφόσον κάνετε μετρημένη κατανάλωσή της κι όχι κατάχρηση. Επειδή όμως το μεγαλύτερο μέρος της προσλαμβανόμενης ζάχαρης προέρχεται από τις «κρυφές πηγές» της, κυρίως τα βιομηχανοποιημένα και επεξεργασμένα τρόφιμα, δεν δικαιολογείται κανενός είδους εφησυχασμός, είναι δηλαδή αναγκαίο να συνεχίσετε να είστε προσεκτικοί στις διατροφικές επιλογές σας. Το ίδιο ισχύει κι όταν αγοράζετε τυποποιημένα προϊόντα που περιέχουν ως γλυκαντική ύλη τη στέβια, π.χ. επιδόρπια, μαρμελάδες, γκοφρέτες: πρέπει να μελετάτε προσεκτικά την ετικέτα και να βεβαιώνεστε ότι όντως έχουν λιγότερες θερμίδες συγκριτικά με το κανονικό προϊόν και ότι δεν περιέχουν επιπλέον λιπαρά ή επιπρόσθετα σάκχαρα.
Τι άλλο πρέπει να προσέχω;
Για χρήση ως γλυκαντική ύλη η στέβια διατίθεται συσκευασμένη σε μορφή σκόνης, σε σταγόνες ή σε δισκία από τα περισσότερα καταστήματα βιολογικών προϊόντων και ορισμένα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Ανάλογα με την προέλευση, τη μορφή, την ποιότητα, την καθαρότητα και την τυποποίηση των γλυκαντικών της συστατικών, κάθε εμπορικό προϊόν στέβιας μπορεί να έχει διαφορετικό συνιστώμενο τρόπο κατανάλωσης, διαφορετική συμπεριφορά στις υψηλές θερμοκρασίες και να προσδίδει διαφορετικού βαθμού γλυκύτητα συγκριτικά με τη ζάχαρη. Οπότε λαμβάνετε πάντα υπόψη σας τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Πώς θα τη χρησιμοποιήσω;
Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε ως γλυκαντικό σε καφέ, τσάι, αφεψήματα και οποιοδήποτε άλλο ρόφημα, κρύο ή ζεστό, αλλά και για να αντικαταστήσετε τη ζάχαρη σε συνταγές παρασκευής ηδύποτων (π.χ. λικέρ), γλυκών (π.χ. μαρμελάδων, κέικ), φαγητών ή σαλτσών, συνήθως αφού τη διαλύσετε πρώτα σε λίγο νερό, ώστε να ελέγξετε εκ των προτέρων την έντονη γλυκύτητά της. Μπορείτε, επίσης, να την καλλιεργήσετε σε μικρές γλάστρες και να χρησιμοποιείτε τα φύλλα της φρέσκα ή αποξηραμένα σε σαλάτες ή αλεσμένα σε ροφήματα και γλυκίσματα.
Είναι ασφαλής;
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει δώσει στη στέβια το χαρακτηρισμό GRAS («γενικά αναγνωρισμένη ως ασφαλής»), ενώ η EFSA έχει γνωμοδοτήσει δηλώνοντας ότι «δεν είναι καρκινογόνος, δεν είναι τοξική και δεν είναι επικίνδυνη για την ανθρώπινη αναπαραγωγή». Από τη στιγμή, λοιπόν, που είναι εγκεκριμένη από διεθνείς οργανισμούς, δεν υπάρχει κατά τεκμήριο λόγος να αμφισβητούμε την ασφάλειά της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου